19. Maj 2025 - 25. Maj 2025
|
Poniedziałek 19. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1905 – W Warszawie zdemaskowany podczas przygotowań do zamachu na generał-gubernatora warszawskiego Konstantina Maksymowicza bojowiec PPS Tadeusz Dzierzbicki rzucił bombą w agentów Ochrany, zabijając dwóch z nich i siebie oraz ciężko raniąc trzeciego. Ponadto ranne zostały 24 osoby, w tym jedna ciężko.
1983 – Na warszawskich Powązkach został pochowany Grzegorz Przemyk.
|
Wtorek 20. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1915 – od ran poniesionych w bitwie pod Konarami zmarł kpt. Kazimierz Herwin-Piątek (ur. 2 marca 1886 r.), wybitny dowódca legionowy, komendant I Kompanii Kadrowej (od 8 sierpnia 1914 r.), dowódca II batalionu 1 Pułku Piechoty Legionów.
1935 – Senat Uniwersytetu Warszawskiego podjął uchwałę o przyjęciu przez uczelnię imienia Marszałka Józefa Piłsudskiego.
|
Środa 21. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1771 – konfederaci barscy stoczyli bitwę z wojskami rosyjskimi pod Lanckoroną.
1920 – Roman Dmowski po powrocie z zagranicy odbył spotkanie z Naczelnikiem Państwa Józefem Piłsudskim. Mimo różnicy zdań na temat m.in. polityki wschodniej, Dmowski miał wyrazić się po spotkaniu, że Piłsudski to niewątpliwie wielki człowiek, choć nie mogliśmy w niczym uzgodnić naszych poglądów. Zadeklarował jednocześnie, że „stawia swoją osobę do dyspozycji i gotów jest jak zawsze służyć Polsce”. Z kolei Piłsudski miał stwierdzić, że Dmowski to jedyny polityk, z którym warto dyskutować, choć różnimy się zasadniczo w naszych zapatrywaniach co do przyszłości Polski.
1921 – rozpoczęły się trwające do 26 maja boje powstańców śląskich o Górę św. Anny.
1945 – oddziały podziemia antykomunistycznego pod dowództwem por. Edwarda Wasilewskiego ps. „Wichura” rozbiły więzienie NKWD w Rembertowie, uwalniając działaczy podziemia niepodległościowego.
|
Czwartek 22. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1926 – Marszałek Józef Piłsudski wydał rozkaz do wojska, odnoszący się do walk bratobójczych podczas przewrotu majowego. W rozkazie stwierdzał m.in.: Gdy bracia waśnią się i węzeł pęka, waśń ich również silniejsza jest nad inne. W jedną ziemię wsiąkła krew nasza… Niechaj krew ta gorąca, najcenniejsza w Polsce krew żołnierza, pod stopami naszymi będzie nowym posiewem braterstwa… Nich Bóg, nad grzechami litościwy, nam odpuści i rękę karzącą odwróci, a my stańmy do naszej pracy, która ziemię naszą wzmacnia i odradza.
|
Piątek 23. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1883 – w Paryżu zmarł Cyprian Kamil Norwid (ur. 24 września 1821 r.) jeden z najwybitniejszych polskich poetów, prozaików, malarzy i filozofów.
1939 – na odprawie z dowódcami sił zbrojnych III Rzeszy, Adolf Hitler powiedział: Nie chodzi o Gdańsk. Chodzi o rozszerzenie przestrzeni życiowej na wschodzie (…). Odpada zatem pogląd, by Polskę oszczędzić i pozostaje decyzja: zaatakować Polskę przy pierwszej stosownej sposobności.
|
Sobota 24. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1931 – w Raszynie pod Warszawą uruchomiono stację radiową, pokrywającą swym zasięgiem całe terytorium Polski.
1945 – oddział mjr Mariana Bernaciaka ps. „Orlik” stoczył zwycięską bitwę w Lesie Stockim na Lubelszczyźnie z pięciokrotnie większymi siłami operacyjnymi NKWD, KBW i UB.
|
Niedziela 25. Maj
|
-
Kartka z kalendarza
1919 – do Polski powróciła 4. Dywizja Strzelców dowodzona przez gen. Lucjana Żeligowskiego.
1948 – w więzieniu w Warszawie strzałem w tył głowy został zamordowany przez komunistów rtm Witold Pilecki (ur. 13 maja 1901 r.), kawalerzysta, żołnierz AK, dobrowolny więzień KL Auschwitz-Birkenau, gdzie zorganizował siatkę ruchu oporu, przekazującą informacje o niewyobrażalnym wymiarze eksterminacji Polaków i Żydów prowadzoną przez Niemców, uczestnik Powstania Warszawskiego, kurier podziemia antykomunistycznego do II Korpusu PSZ na Zachodzie. Historyk brytyjski, prof. Michaelo Foot zaliczył Pileckiego do sześciu najodważniejszych ludzi ruchu oporu podczas II wojny światowej.
1957 – w Warszawie zmarł płk Wacław Kostek-Biernacki (ur. 28 września 1884 r.), szef żandarmerii oddziałów strzeleckich i legionowych, w II RP m.in. komendant Twierdzy Brzeskiej oraz wojewoda nowogródzki i poleski, w wojnie obronnej 1939 r. Główny Komisarz Cywilny przy Naczelnym Wodzu, internowany w Rumunii, po wojnie uwięziony przez władze komunistyczne, skazany w 1953 r. z paragrafu O odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego na karę śmierci, zamienioną na 10 lat więzienia; ze względu na tragiczny stan zdrowia zwolniony z więzienia w 1955 r.
|